PORTAKAL VADİSİ KAMUSAL ALAN-REKREASYON ALANI PROJESİ

Proje alanı, İzmir’in Buca ilçesinde yer almaktadır. Amaç, 200.000 m²’lik vadinin mevcut topografyası, dokusu ve işlevlerini koruyarak geliştirmek ve topografyaya uyumlu kamusal alanları ile kentin sahiplendiği sürdürülebilir bir alan olmasını sağlamaktır. Proje, doğa ile bütünleşik olarak kentli için tasarlanmıştır. Kentlilik bilincini geliştirmek amacı ile spor aktiviteleri, kültür, sanat ve konser etkinliklerinin gerçekleştirilebileceği; kentlinin kendini ait hissederek, pasif bir izleyici olmaktan çıkıp katılımını sağlayarak kendini ait hissedeceği bir ortam kurgulanmaya çalışılmıştır. Kimlik, aidiyet, imge yaratır. Böylece, sosyal ilişkiler güçlenerek, kentli insan ile çevresel ilişki sağlanmaktadır.

Sosyal eşitlik sosyal kucaklaşma sosyal bütünleşme kavramlarının benimsendiği bir yaklaşımla geliştirilmiştir. Özellikle proje alanı etki alanında ilk, orta ve yüksek öğretim kurumları, huzurevi gibi kurumların bulunması kuşaklar arası etkileşimin geliştirilmesine ve toplumsal bütünleşenin sağlanarak sosyal sürdürülebilirliğinin desteklenmesine yönelik ortam yaratılmaya çalışılmıştır.

Bulunduğu konum Konak şehir merkezine 8 km uzaklıkta yer almaktadır. Kolay ulaşılabilir konumu sebebiyle kentlinin, şehrin merkezinden kısa sürede ulaşabileceği bir nefes alma noktası olarak da görev yapması amaçlanmıştır.

Sürdürülebilir yapılar ve rekreasyon alanı olarak planlanan projede, öncelikle topografik ve bitkisel mevcut yapı belirlenip, projede bu duruma göre mimari yapılar, yaya sirkülasyonu, aktivite alanları ve bitkisel çeşitlilik sağlanmıştır.

Restoran, meydan, çim amfi, binicilik aktivite alanı, eğitim bahçeleri, çocuk oyun alanları, şarküteri, piknik alanı, koşu, bisiklet parkurları ve seyir teraslarının; yeşil alanlar ve su öğeleri ile bütünleşik ve sürekli bir şekilde çalışması sağlanarak kent merkezine yakın bir yaşam alanı yaratılması hedeflenmiştir.

Vadide topografya üzerine kazı ve dolgu alanı yaratmadan topografyaya ve doğaya tam uyumlu; kademelendirilen veya toprağa gömülen; yeşil dokunun devamı niteliğinde tek katlı ve yeşil çatılı mimari yapılar planlanmıştır.

Projedeki yapılar ve tüm sert zeminlerde; bölgeye ait doğal taşlar ve ahşap malzeme kullanılmıştır. Ayrıca alanda kullanılan bitki türleri ekstra sulama gereksinimini minimuma indirecek özelliktedir.

Alanın girişinde konumlandırılan Padog alanının, bir rehabilitasyon merkezi olarak kullanılması amaçlanmış ve ayrıca bulunduğu ilçede (Buca) büyük bir hipodromun yer almasının da projeyi destekleyeceği öngörülmüştür. Padok alanı kapalı, yarı açık ve yeşil alanlar olarak planlanmıştır. 3456 m²'lik bir alanı kapsayan Padok alanının içerisinde; padok idare binası, binicilik aktivitesinin yapıldığı 650 m^2'lik yarı açık alana sahip çelik manej yapısı ve onu destekleyen büfe, yarı açık oturma alanları ve çocuk oyun alanı konumlandırılmıştır. Çatısının güneş düşme açılarına ve konumuna uygun olması sebebiyle, çelik manej yapısı çatısının tamamına güneş panelleri yerleştirilmiştir. Tesis elektriğinin %26'sı bu güneş panellerinden sağlanmıştır. Alanın girişinde özellikle çocuklar için bir rehabilitasyon ve toplanma niteliği taşıyan yapılar konumlandırılarak, hem kolay ulaşım sağlanmış hem de manej yapısı ile sosyal bir aktivite alanı yaratılarak bölgeye giriş yapılmıştır.

Projede, rehabilitasyon için yaklaşık 3500 m^2'lik bir alanda kapalı, açık ve yarı açık alanları ile binicilik aktivite alanı planlanmıştır. Meydan, restoran ve çim amfi ile ilişkilendirilerek, etkinlikler için toplanma, seyir ve göl kenarı gezinti ortamı oluşturulmuştur.

Ayrıca, küçük bir su toplama havzasına sahip olan alanda kuru dereyatağı ve tasarlanan 4800 m² lik gölet ile vadideki suyun kontrolü ve mikroklimatik ortam sağlanmıştır. Ayrıca, yağmur suyu depolanarak sulamada kullanılmıştır.

İzmir halkı için önemli bir aktivite olan piknik için planlanan pişirme ve oturma birimleri oluşturulmuş bu bölüm şarküteri yapısı ile ilişkilendirilerek, yiyeceklerin alınıp piknik alanına geçilmesi planlanmıştır. 7717 m2 olarak planlanan piknik alanı parselin güney doğusunda topografyanın daha az eğimli olduğu ve mevcut ağaç dokusunun en uygun olduğu noktada konumlandırılmıştır. Piknik alanına giden yaya yolu üzerinde, topografyaya gömülerek yapısal süreklilik sağlanan şarküteri tasarlanarak, piknik alanına giden insanların gerekli alışverişi yaparak piknik alanına geçmeleri sağlanmıştır. İzmir halkı için önemli bir sosyal açık alan aktivitesi olan piknik aktivitesi, alan içerisinde sabit oturma alanları ve betonarme et pişirme noktaları ve ona uygun bitkilendirme yapılarak planlanmıştır. Ayrıca piknik alanından, koşu, yürüyüş ve bisiklet parkurları geçirilmiş, bu sayede sosyal alanlar, yaya sirkülasyonu ağı ile birbirine bağlanmıştır.

Proje kapsamında üzerinde durulan önemli unsurlardan biri de BM Gıda ve Tarım Örgütü başta olmak üzere dünya ve ulusal gündemin önemli bileşenlerinden biri olan “Gıda Güvenliği” kavramıdır. Bu kavram, gıda kalitesi, hijyen, sağlık gibi unsurların yanında biyoçeşitlilikle de yakından ilişkilidir. Özellikle de bitkisel üretimi garanti altına alan polinatör türlerin desteklenmesi ve kentsel biyoçeşitliliğin iyileştirilmesi bu noktada önem kazanmaktadır. Bu noktada, doğal bitki örtüsü genel olarak korunan projede belirli bölgelere yerleştirilen çiçekli, renkli ve kokulu bitkilerin (meyve ağaçları vb.) polinatör türlerin alanda faaliyetini hızlandırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, projede, son yıllarda gıda üretimini desteklemek, gıdanın temel tüketici olan kentlerde üretimin ve üretim kültürünün teşvik edilmesi açısından, uygulaması dünya ölçeğinde yaygınlaşan kent ve kent çeperi tarım uygulamalarına örnek teşkil edebilecek alanlara yer verilmiştir. Piknik alanı bu amaca hizmet etmektedir.

Eğitim bahçeleri ile kentlinin toprakla üretim kültürü ile tanışması amaçlanmıştır. Proje alanının kuzeydoğusunda yer alan eğitim bahçesi, 3740 m2 alanı kaplamaktadır. Kentliler ve özellikle çocuklar için ayrılmış olan alan, okullar veya gruplar aracılığı ile kullanılabilecektir. Böylece, kentlerin/kentlilerin toprakla, tarımla ve üretim kültürü ile tanışmasını sağlayacak adımlar atılabilecek bir mekan yaratılmıştır. Ayrıca, kentli nüfus ve kırsal nüfus arasında bir empati ortamı yaratılmaya çalışılmıştır.

Yoğun yeşil dokusu ile kent ekosistemini iyileştirmesinin yanı sıra kentsel ısı adası etkisinin azaltma, karbon tutma gibi önemli bir görevi de bulunmaktadır.

Azınlıklara, engellilere, yaşlılara, çocuklara kısaca tüm farklı gruplara sahip çıkılan, kentlinin fiziksel ve ruhsal yaşam kalitesinin arttıran ve böylece kentlinin kendini ait hissettiği, sürdürülebilir bir kentsel çevre ve dolayısıyla sürdürülebilir bir kentsel tasarım sağlanması amaçlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Bin Yıl Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve ülkemizin “Herkes İçin Sağlık” politikaları çerçevesinde, projede kurgulanan yürüyüş yolları, koşu ve bisiklet parkurları ile toplumsal sağlığın desteklenmesi amaçlanmıştır. Proje alanı böylece, hem kentsel ekosistemin ve kent sağlığının iyileştirilmesi, hem de birey sağlığının desteklenmesi açısından önemli bir görevi üstlenmiştir.